ΠΟΙΗΣΗ Ή ΑΜΟΡΦΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΤΗΤΑ

στίχος ἢ μη στίχος,

μέλος και μη,

διαρκές ἢ τετελεσμένο,

μνημεῖο ἢ ἂμορφη προσωρινότητα,

ἐν προόδω πέρα ἀπό ἐμᾶς

και προς συμπλήρωση

μόνο στη γενική συντέλεια

ΣΟΦΙΑ ΣΚΟΠΕΤΕΑ,ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗ

ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΓΝΩΣΗ

Η καρδιά γνωρίζεται
σαν κύμα

η καρδιά γνωρίζεται
στην διεισδυτικότητα
στο μη πεπερασμένο

η καρδιά μαθαίνεται
επ'ακριβώς στις μη αριθμητικές πράξεις

η καρδιά στηρίζεται
στους αναγεννημένους
απ' τις στάχτες των ονείρων
που η ίδια πυρπόλησε

η καρδιά διακόπτεται
στην θανατότητα του ύπνου

ΑΘΕΐΑ

Μια βίωση μέσα στην αθεΐα διακρίνει τη λεγόμενη πνευματική κίνηση τῶν σύγχρονων δυτικῶν λαῶν.Δέ σημαίνει ἂν μεγάλες ὁμάδες ἀτόμων μέσα σε τούτους τους λαοὐς διακηρύττουν πώς εἶναι χριστιανικές.Το γεγονός εἶναι ἓνα:οἱ λαοί αὐτοί δε δημιουργοῦν μήτε ἱστορία μήτε πολιτισμό,πιστεύοντας σ’ἒνα οἰκουμενικό Θεό,πιστεύοντας σ’ἓνα Θεό πού να εἶναι Θεός για ὃλα τα’ ἂτομα τῆς γῆς.Ἡ πίστη σ’ ἓνα πανανθρώπινο δεσμό πού να νικάει το χρόνο και το χῶρο,και να μην ἒχει θάνατο,λείπει τόσο ριζικά,τόσο μοιραῖα ἀπό τούς δυτικούς λαούς,πού δεν μποροῦμε μήτε κάν να ὑποθέσουμε πώς αὒριο ἀπό μόνοι τους θα την ἀποκτήσουν.Χωρίς να εἲμαστε για τοῦτο μυστικιστές,ἂν θέλουμε να δώσουμε ἓνα ὂνομα κ’ ἓνα πρόσωπο στη δύναμη πού διευθύνει την πορεία τῶν δυτικῶν λαῶν,θα ποῦμε πώς εὶναι το Πνεύμα τοῦ Κακοῦ,και δεν εἶναι σύμπτωση πώς ἡ μοναδική συλλογή στίχων τοῦ πιο ἀντιπροσωπευτικοῦ ποιητῆ τῆς δυτικῆς παρακμῆς στον περασμένο αἰῶνα να ἒχει τίτλο τά Λουλούδια τοῦ Κακοῦ.

Οἱ δυτικοί λαοί κινοῦνται εἲτε συνειδητά εἲτε ὂχι μέσα στα ὃρια τοῦ χρόνου και τοῦ χώρου.Γι’ αὐτό δεν ὁδηγοῦν τον ἑαυτό τους παρά στο θάνατο.

Και ἂν ὁδηγοῦν τον ἑαυτό τους στό θάνατο,δεν ἒχουν κανένα δικαίωμα να κάνουν για δάσκαλοι και ὁδηγητές στους ἂλλους λαούς

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ,ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ.

ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Ο Νίκος Καρούζος πέθανε πότης και πάμφτωχος,αφού προηγουμένως διέλυσε με φροντίδα τη ζωή του.Έλεγε ότι το κοινωνικό του εγώ είναι μια ενόχληση,ότι για να είναι σε θέση να γράφει όφειλε να προσεγγίσει μια σφαίρα μηδενός.Έλεγε επίσης ότι αυτό που διέκρινε την ποίησή του ήταν το γεγονός ότι ήταν απόλυτα βιωμένη.Καθώς ήταν,μάλλον,η μοναδική αληθινή ζωή του.

Αν αυτές οι βιωματικές λεπτομέρειες και αυτές οι προθέσεις φωτίζουν κατάλληλα το έργο του Καρούζου,αυτό δεν συμβαίνει λιγότερο με τα ποιήματά του. Ό,τι διαβάζουμε στην ποίηση μας παρουσιάζεται συνήθως ως  το αποτέλεσμα μιας εργασίας,μιας δόμησης μιας αποσταθεροποίησης.Η ποίηση του Καρούζου,ωστόσο αφήνοντας κατά μέρος κάθε αξιολογική κρίση,μου βάζει  τρικλοποδιά όπως καμιά άλλη.Αυτό που διαβάζω είναι άραγε μια σχεδόν πρωτογενής παρόρμηση,ένα προϊόν αυτόματης γραφής,ή μήπως ένα κείμενο ξαναγραμμένο δέκα φορές,εκατό φορές-λίγο ενδιαφέρει,γίνεται αισθητός στο σημείο  αυτό ένας κοχλασμός,μια παρέκκλιση,γίνεται αισθητή η ποίηση εν τω γίγνεσθαι,μέσα στην έξαψη,την επείγουσα ανάγκη,τη βία,και επίσης τον σκοτεινό λόγο-γιατί δεν υπάρχει χρόνος για εξηγήσεις,δεν πρέπει να ξεφύγει από τα χέρια αυτό που τρέχει μπροστά και στη μέση αυτού του μένους,διακρίνω την ίδια στιγμή ένα είδος αθωότητας(άρνηση του ποιητή να υπολογίσει,να είναι μετρημένος;)κι ακόμη ξεπηδώντας στην επιφάνεια εδώ κι εκεί,ένα παράξενο χιούμορ αλλοπαρμένο.’’Υπήρξα πάντα παίκτης’και ‘’Αυτό που μ’έσωσε ήταν το χιούμορ’’’λέει ο Καρούζος.

Έτσι συμβαίνει και τα ποιήματα παρεκκλίνουν.Και όλο το έργο ακολουθεί την κίνηση.Ο Καρούζος στα πρώτα του βήματα είδε να προσάπτουν δύο χαρακτηρισμούς ετικέτες:Αυτή του σουρεαλιστή ποιητή και αυτή του θρησκευτικού ποιητή.Στην πραγματικότητα,γρήγορα θα αρνηθεί τον σουρεαλισμό,καθώς το εν λόγω ζήτημα μουμιοποιήθηκε,και θα δεί στη θρησκεία πάνω απ’ όλα,μια πηγή από εικόνες,στο μέτρο που γι’ αυτόν ό,τι  υπάρχει είναι ιερό.Η συνέχεια της διαδρομής του θα τον φέρει ουσιαστικά πιο κοντά στον Κάφκα και τον Μπέρετ,παρά στον Κλοντέλ ή στον Πατρίς ντε λα Τούρντι Πέν,ολοένα και πιο ερμητικό,παθιασμένο,αμετανόητο,αναρχικό.Ωστόσο η διαδρομή αυτή ακολουθείται χωρίς την παραμικρή ρήξη:θα ξαναβρούμε ,από την μια άκρη στην άλλη,το ίδιο άγχος,την ίδια εντύπωση αδιεξόδου,πνιξίματος.την ίδια κατάσταση μόνιμης επαναστατικότητας την ίδια ζωτική χρήση της ποίησης.Ο ορισμός της ποίησης  ως μια άσκηση αναπνοής,που οφείλεται  στον Γκίσμπεργκ,εφαρμόζεται διττά στον Καρούζο,η ποίηση είναι αυτή που τον σώζει από την ασφυξία,και τα ποιήματά του με την σειρά τους μας βοηθούν να αναπνέουμε μέσα από την πνοή που τα ζωντανεύει—την πνοή που,στην ποίηση δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον ακριβή ρυθμό της συγκίνησης.

Ο Καρούζος.αυτός ο άγριος  θα γίνει άραγε ένας κλασικός;Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι νεότεροι Έλληνες ποιητές ,στην πλειονότητά τους,τον έχουν τοποθετήσει εδώ και καιρό στο πάνθεον τους.

Του Μισέλ Βόλκοβιτς,περ.Διαβαζω αρ.393

(το κείμενο είναι απ’ το σημείωμα που συνοδεύει την έκδοση των ποιημάτων στα Γαλλικά)

ΑΝΤΕ Ν'ΑΝΑΠΝΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ

Κρύψε το μπόι
του σφιγμένου πείσματος

παλάμη ν'αγγίξει στο έδαφος
κατακλυσμιαία δόνηση

OI ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

Eίναι ιστορική και ανθρωπολογική αλήθεια το γεγονός ότι η συνείδηση του θανάτου αποτελεί μια μείζονα κατάκτηση,συστατική του ανθρώπου.Τούτη η συνείδηση σηματοδοτεί την ουσιαστική καμπή της ιστορίας του ανθρωπίνου είδους,που συμπίπτει με την εμφάνιση του Homo sapiens κατά την παλαιολιθική εποχή.Οι άνθρωποι των σκοτεινών σπηλαίων  στο όρος Καρμέλ (40000 χρόνια),στη Λά Σαπέλ ω Σαιν(45000-35000 χρόνια),στο Μόντε Τσιρτσέο(35000 χρόνια),έσκαψαν τα πρώτα νεκροταφία και τοποθέτησαν εκεί τους νεκρούς τους.Τους έθαψαν καθιστούς,με δεμένους τους καρπούς και τους αστραγάλους,σαν έμβρυα σε στάση αναμονής,προορισμένα για μια δεύτερη ζωή.Από τότε  οι άνθρωποι παρήγαγαν,και συνεχίζουν να παράγουν καθημερινά,ένα γαλαξία ποικίλων παραστάσεων για τον επερχόμενο θάνατο τους,γιατί ο θάνατος προκάλεσε ρήγμα σε μια συνείδηση που ίσαμε τότε ήταν απλώς εργαλειακή.Από τη ρωγμή που ανοίχτηκε,ξεπήδησαν νέες,τεράστιες δυνάμεις που μετέβαλαν την ανθρώπινη αντίληψη για την ζωή,το θάνατο και τον κόσμο.Η ταφή εκφράζει,αναντίρρητα,μια πρόοδο της αντικειμενικής γνώσης.

Οι ζωντανοί και ο θάνατος,Ζαν Ζιγκλέρ

Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ

ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Δίχως πνιγμένη ζωή
δίχως ναύλα σχεδόν
πού να πάς

CRAB NEBULA

Κλείνομαι
στο σκοτάδι μου
πάνω μου καθώς συντίθενται
αλληλοδιαδοχούμενα γεγονότα
σαν στριγκλιές του χρόνου
να διακρίνω ότι απέρριψα
"θα ήταν φώς",
είπαν οι σοφοί
επί δύο βδομάδες σχεδόν
αντέχοντας την έκρηξη
χρόνος ρέων
και έξω αυτού ουδείς
"θα ήταν σκότος",
έτσι γύρισα
και κοιμήθηκα ήσυχος

στα Κινέζικα χειρόγραφα αναφέρεται ότι την 12η Ιουλίου 1054 έγινε μία μεγάλη έκρηξη στο σύμπαν,την οποία οι Κινέζοι αστρονόμοι μπόρεσαν και κατέγραψαν.Επί δύο εβδομάδες έβλεπαν το φώς από την έκρηξη αυτή.
Οι σημερινοί αστρονόμοι πιστοποίησαν ότι πράγματι συνέβη τότε αυτή η έκρηξη,μία σούπερ νόβα,το δε αποτέλεσμα της ήταν ένα νεφέλωμα που του έδωσαν το όνομα Crab Nebula.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΠΑΣΜΩΔΙΚΕΣ ΤΑ ΧΝΑΡΙΑ

πολιτισμός:τρόπος να πολλαπλασιάζεται η φθορά

Αποδέχτηκε την θλίψη του//

γίγαντας ο ύπνος//

συρταρωτά//

κειμήλια γλώσσας//

στα χειμερώδη χείλη//

…

της σιωπής//

άνοιξη στους υπέργηρους νευρώνες//

κλείνουν//

----

λογίζοντας ως θερισμό//

την ολόκληρη θέληση//

Στην αναίρεση της θέλησης

θερμότητα

έως θανάτου

ΡΟΗ

Σκιᾶ κρατοῦμαι,καί ἀλήθειαν βλέπω.
Ὃ οὐδέν ἐστι,ἢ ἐλπίς ἡ βεβαία.
Ποία οὗν ἐλπίς; ἣν ὁφθαλμοί οὐκ εἶδον.
Αὓτη τί ἐστι; ζωή ἣν ἃπαντες ποθοῦσιν.
Ἡ δέ ζωή τί; ἢ Θεός κτίστης πάντων;
Τοῦτον πόθησον,καί μίσησον τόν κόσμον.
Κόσμος,θάνατος,
τί γάρ ἂρρευστον ἒχει;

Λόγος 25ος,ΣΥΜΕΩΝ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

ΠΕΡΙ ΠΛΟΥΤΟΥ

Μοιράζει ανέχεια

δεν διαρκούν
 τόσο πολύ 
οι επαιτείες